Η κατάληψη της Καρδίτσας από το ΔΣΕ

   Η μάχη και κατάληψη της Καρδίτσας από το ΔΣΕ το Δεκέμβρη του 1948 οφείλεται στην απόφαση του ΠΓ μετά τη νίκη στο Βίτσι να επιχειρήσει την κατάληψη αστικών κέντρων. Η κατάληψη τέτοιων κέντρων είχε ως αντικειμενικό σκοπό τον εφοδιασμό των αντάρτικων σωμάτων με όπλα, τρόφιμα, ιματισμό κτλ, καθώς και με τη στρατολόγηση νέων ανταρτών (βασική αδυναμία του ΔΣΕ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου ήταν η έλλειψη εφεδρειών). Επιπλέον, είχε ως σκοπό τον αποπροσανατολισμό του Εθνικού Στρατού  που μαχόταν στο Βίτσι και στην Πελοπόννησο. Άλλωστε, ο ΔΣΕ δε διέθετε δυνάμεις που θα του επέτρεπαν να διατηρήσει υπό τον έλεγχό του αστικά κέντρα.

    Η 1^η  Μεραρχία του ΔΣΕ επί 45 μέρες (από τις αρχές του Αυγούστου 1948) επιχειρούσε  στη Θεσσαλία χτυπώντας ισχυρά τους διαδοχικούς στόχους που συναντούσε. Στο μεταξύ η 2^η  Μεραρχία στα τέλη Ιούλη είχε εισβάλει στη Ρούμελη, ενώ επιχείρησε και σε  Όλυμπο και Θεσσαλία. Όλες αυτές οι ενέργειες προκάλεσαν φόβο και σύγχυση στον αντίπαλο. Ο Κ. Καραγιώργης στις αρχές Οκτωβρίου τη διέταξε να επανέλθει στα Άγραφα, όπου έφτασαν και η 1^η Μεραρχία  με την Ταξιαρχία Ιππικού από τη Θεσσαλία το Νοέμβριο. Έτσι ξεκίνησαν οι προπαρασκευές για την επιχείρηση κατάληψης της Καρδίτσας. Ο Κ. Καραγιώργης, διοικητής του ΚΓΑΝΕ, είχε τη γενική διεύθυνση της επιχείρησης.

   Στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός» όργανο του Γ.Α. του ΔΣΕ, στο τεύχος Φεβρουαρίου του 1949 (σελ. 76-81) , ο Κ. Καραγιώργης γράφει

   «Η μάχη μέσα στην πόλη της Καρδίτσας, είναι η μεγαλύτερη από κάθε πλευρά πολεμική ενέργεια που έκανε ως τώρα ο Δημοκρατικός Στρατός στη Νότια Ελλάδα. Ταυτόχρονα, είναι και η μεγαλύτερη επιθετική ενέργεια του Δημοκρατικού Στρατού σε κατοικημένο τόπο σ' ολόκληρη τη χώρα.

    Η Καρδίτσα είναι αρκετά μεγάλη πόλη (τώρα με τους πρόσφυγες φτάνει τους 30.000-40.000) και είναι πρωτεύουσα του νομού. Αν εξαιρέσουμε μόνο τη Λάρισα, είναι η πιο πεδινή πόλη της Ελλάδας και αυτό προδιαγράφει και τη στρατιωτική δυσκολία της ως στόχου, άρα, και τη βαρύτητα της επιχείρησης. Οι δύο βάσεις εξόρμησης δεν μπορούσαν να είναι πιο κοντά από 14 χιλιόμετρα η μία με 3,5 ώρες πορεία προς το στόχο (Αϊ-Γιώργη Βουνεσιού) και 14 χιλιόμετρα η άλλη με 4 ώρες πορείας (Λογγιές Καταφυγίου) μέσα από κάμπο 100%.

 Στη μάχη της Καρδίτσας ρίξαμε τη μεγαλύτερη δύναμη, που μπορέσαμε ποτέ να χρησιμοποιήσουμε στη Νότια Ελλάδα, για συγκεντρωτικό χτύπημα. Χρησιμοποιήθηκαν οι κυριότερες πεζές ταξιαρχίες κρούσης της 1^ης και της 2^ης Μεραρχίας, καθώς και η Ταξιαρχία Ιππικού. Αλλά και οι εκπαιδευτικοί σχηματισμοί (Σχολή Αξιωματικών και Ουλαμός Στελεχών).

   Από τις δικές μας δυνάμεις ο βόρειος τομέας της πόλης είχε ανατεθεί στη 1^η Μεραρχία και ο νότιος στη 2^η Μεραρχία, όπου είχε υπαχθεί τακτικά και η Σχολή Αξιωματικών και ο Ουλαμός Στελεχών του κλιμακίου. Τη πλαγιοφύλαξη από το Μουζάκι και Τρίκαλα είχε τμήμα της 1^ης (Μεραρχίας) και μια επιλαρχία της Ταξιαρχίας Ιππικού. Την πλαγιοφύλαξη από Άγραφα, Σοφάδες και Σέκλιζα είχε τμήμα της 2^ης Μεραρχίας και άλλη επιλαρχία Ιππικού. Τη συνολική διεύθυνση της επιχείρησης είχε η Διοίκηση του κλιμακίου. Η κάλυψη των τμημάτων μας στους τελευταίους χώρους έγινε κανονικά και μελετημένα. Η πορεία από εκεί προς το στόχο, μέσα από τον κάμπο, έγινε κεραυνοβόλα. Ο σχετικός αιφνιδιασμός πέτυχε. Η επίθεση άρχισε στην ώρα της. Οι δυνάμεις του εχθρού στο Παλιόκαστρο, Σέκλιζα*, Φίλια, Καλλιφώνι, Σοφάδες καθηλώθηκαν από τις δίκες μας μικρές δυνάμεις στις θέσεις τους, χωρίς, ως το τέλος της επιχείρησης , να παίξουν κανένα ρόλο, ούτε και στην αποχώρησή μας.

   Η μάχη μέσα στην πόλη πήρε από την πρώτη στιγμή εξαιρετική σφοδρότητα. Όσες αντιστάσεις δεν έπεφταν, απομονώθηκαν και τα τμήματα προχωρούσαν προς το κέντρο. Ο σιδηροδρομικός σταθμός κράτησε την πρώτη νύχτα και την ημέρα, ως το απόγευμα. […]Ο σταθμός επιβητόρων έπεσε, αλλά ξαναπάρθηκε από τον εχθρό, χάρη στα τανκς που έφερε επιτόπου. Αλλά στο νότιο τομέα τα τμήματα προχώρησαν προς το κέντρο και έφτασαν στα πιο οχυρωμένα σημεία του εχθρού (Παυσίλυπο - Πυροβολικό). Την ημέρα η μάχη συνεχίστηκε μέσα στην πόλη, πολύ εντατικά στον βόρειο τομέα και κάπως χαλαρότερη στο νότιο. Έπεσαν κι άλλες σοβαρές αντιστάσεις. […]                       

  Λίγο μετά τα μεσάνυχτα στάλθηκε η διαταγή για τη συνέχιση της επιχείρησης και το ερχόμενο 24ωρο. Τη διαταγή αυτή πήρε η 1^η Μεραρχία και τα τμήματα της πλαγιοφυλακής από τα Τρίκαλα και το Μουζάκι, αλλά δεν πήρε η 2^η Μεραρχία, γιατί δε δούλεψαν οι διαβιβάσεις της με τη διεύθυνση της επιχείρησης και ούτε είχε διατηρήσει κανονικά πλάγια επαφή με την 1η  Μεραρχία. Έτσι τα ξημερώματα της 13ης του Δεκέμβρη αποχώρησε από την πόλη η 2^η Μεραρχία με όλα τα τμήματα που είχε στις διαταγές της. Η διεύθυνση της επιχείρησης διέταξε τότε τα τμήματα της 2^ης Μεραρχίας να πάρουν διάταξη μέσα στον κάμπο και ένα τμήμα της να βαδίσει και πάλι προς το ανάχωμα της Καρδίτσας. Παράλληλα, έβγαλε τα τμήματα της 1^ης Μεραρχίας έπειτα από μια ψεύτικη επίθεση και άφησε οπισθοφυλακή μέσα στον κάμπο, στα κανονικά τους δρομολόγια προς τα ριζά.[…] Μέσα στην πόλη έμεινε η 1^η Μεραρχία που συνέχισε τη μάχη και την ημέρα. […]

   Το μεσημέρι είχε συμπληρωθεί η υποχώρηση. Ο εχθρός στάθηκε ανίκανος να αντιληφθεί έγκαιρα τι ακριβώς συνέβαινε. Όταν το κατάλαβε (στις 4 το απόγευμα) ήταν πια πολύ αργά για οποιαδήποτε ενέργεια με τα μηχανοκίνητα και το πυροβολικό του. Χρησιμοποίησε μόνο εντατικά την αεροπορία, αλλά χωρίς κανένα απολύτως αποτέλεσμα για τα τμήματά μας. Και χρειάστηκε μέρες να περιμαζέψει τις εκατοντάδες των νεκρών και των τραυματιών του, να καταμετρήσει τους 1.076 νέους και νέες που του έλειπαν και να λογαριάσει τι ακριβώς πήραμε από τις αποθήκες ανεφοδιασμού…».

τίτλος εφήμερίδας μετά τη μάχη

                                        

Οι δυνάμεις των αντιπάλων

ΔΣΕ : 1^η  Μεραρχία (διοικητής Χ. Φλωράκης «καπετάν Γιώτης»),  2^η  Μεραρχία (διοικητής Γ. Αλεξάντρου γνωστός ως «Διαμαντής»), 1^η ταξιαρχία Ιππικού (διοικητής Στ. Μάνακας «Στέφος») που ανήκε στη Ι Μεραρχία, εκπαιδευτικοί σχηματισμοί (σχολή αξιωματικών και ουλαμός στελεχών). Στη δύναμη πυρός υπήρχαν και 3 ορειβατικά πυροβόλα. (3000- 4000 μαχητές)

Εθνικός Στρατός : έδρα Στρατηγείου εθνοφρουράς με ένα τάγμα, μία διλοχία πεζικού, 3 ίλες ιππικού, ένα τάγμα εθνικής άμυνας (ΜΕΑ), ίλη αρμάτων μάχης με 9 τανκς, δύναμη χωροφυλακής (90 οπλίτες χωροφυλακής) [Τ. Ψημμένος, Αντάρτες στ’ Αγραφα, σελ. 202] - επενέβησαν ως ενισχύσεις μονάδες στρατού από Τρίκαλα (76^η Ταξιαρχία, 50^ο και 51^ο Ελαφρά Τάγματα Πεζικού), Σοφάδες (25^ο Ελαφρύ Τάγμα Πεζικού), Μουζάκι, Λάρισα (59^ο Ελαφρύ Τάγμα Πεζικού), Τεθωρακισμένα. (3000 μαχητές)

Χρόνος : 11 – 13 Δεκεμβρίου 1948. Οι μονάδες του ΔΣΕ ξεκίνησαν από τις 3 το απόγευμα της 11^ης Δεκεμβρίου για να βρεθούν μετά στο σημείο εξόρμησης. Πριν τις 9 το βράδυ (προκαθορισμένη ώρα έναρξης της επίθεσης) εκδηλώνονται τα πρώτα πυρά (Παπαράντζα και Κόκκινη Εκκλησιά), αφού ο Εθνικός Στρατός στα εκεί σημεία έχει αντιληφθεί τους αντάρτες. Το βράδυ της 13^ης Δεκέμβρη όλα τα τμήματα του ΔΣΕ που είχαν λάβει μέρος στην επιχείρηση έφτασαν κανονικά στις καθορισμένες θέσεις πάνω στα βουνά των Αγράφων. Οι συγκρούσεις διήρκησαν περίπου 40 ώρες.

*Πληροφορίες για τη Σέκλιζα κατά τη μάχη

- Στο λόφο του Αγίου Αθανασίου υπήρχε φυλάκιο και πυροβολείο του Εθνικού Στρατού.

- Από τις 8 Ιούλη του 1947 η Σεκλιζιώτες βρίσκονται σε άλλα χωριά της Καρδίτσας, αφού ο Εθνικός Στρατός εφάρμοζε το σχέδιο των νεκρών ζωνών για να αποκόψει τον ανεφοδιασμό των ανταρτών αντάρτες. Επομένως, η Σέκλιζα είναι έρημη.

- Στην πορεία της 2^ης Μεραρχίας προς Καρδίτσα τα τμήματά της ακολούθησαν δρομολόγια ανάμεσα στα χωριά Σέκλιζα – Κρύα Βρύση με στόχους το ανάχωμα Φαγάνας – Σταθμό Επιβητόρων– Στρατώνες.

- Στη θέση Γούβα είναι στημένο επιχειρησιακό κέντρο του ΔΣΕ.

- Στη διάρκεια της μάχης σκοτώθηκε ο Λεωνίδας Φυτσιλής (ανθυπολοχαγός ΔΣΕ) και Παπαλέξης Αποστόλης (μαχητής ΔΣΕ) ενώ πολέμησαν κι άλλοι.

- Διψήφιος ήταν ο αριθμός των νεαρών Σεκλιζιωτών που κατά την επιχείρηση στρατολογήθηκαν και πήραν το δρόμο του βουνού.

- Κατά την αποχώρηση του ΔΣΕ από την Καρδίτσα η ουρά της φάλαγγάς του ξεκινούσε από το κέντρο «Ρέμβη» και η κεφαλή του βρισκόταν στο διάσελο της Κρύας Βρύσης.

                                                                Το άρθρο υπόκειται σε διαρκή συμπλήρωση, αναθεώρηση και διόρθωση.