Εκλογές 1936 και δικτατορία Ι. Μεταξά

 

   Στις 03.11.1935 με ένα νόθο δημοψήφισμα η μοναρχία παλινορθώνεται στην Ελλάδα ( ποσοστό 97,8% υπέρ αυτής ) και ο Βασιλιάς Γεώργιος Β’ επανέρχεται στο θρόνο του. Στις βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται στις 26.01.1936 οι Φιλελεύθεροι (Θ. Σοφούλης) κατακτούν 142 έδρες, το Λαϊκό Κόμμα (Π. Τσαλδάρης) 143 έδρες και το Παλλαϊκό Μέτωπο 15 έδρες. Με την παράλληλη ανάπτυξη φασιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη, ένας παρόμοιος κίνδυνος δικτατορικού ή
φασιστικού καθεστώτος αρχίζει να διαφαίνεται και για την Ελλάδα. Προς αυτή την κατεύθυνση οι διαπραγματεύσεις του «Παλλαϊκού Μετώπου» και των «Φιλελευθέρων» καταλήγουν στην υπογραφή μιας συμφωνίας που έμεινε στην ιστορία ως «Σύμφωνο Σοφούλη – Σκλάβαινα». Εν τω μεταξύ συζητήσεις είχαν γίνει και μεταξύ «Λαϊκού Κόμματος» και «Παλλαϊκού Μετώπου», αλλά και «Λαϊκού Κόμματος» και «Φιλελευθέρων». Στη τελευταία περίπτωση η μεταξύ των συνεννόηση ήταν αδύνατη εξαιτίας του αποτυχημένου Βενιζελικού κινήματος που οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος και στην παλινόρθωση της μοναρχίας στην Ελλάδα.

  Με βάση το «Σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα», το «Παλλαϊκό Μέτωπο» θα έδινε ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση Σοφούλη και στο προεδρείο της Βουλής, ενώ η κυβέρνηση θα ακύρωνε αναδρομικά τη διάταξη του εκλογικού νόμου, που αφαιρούσε τα εκλογικά δικαιώματα όσων είχαν καταδικαστεί με το «Ιδιώνυμο», θα καταργούσε τις επιτροπές ασφάλειας, θα έδινε αμνηστία σ' όλους τους πολιτικούς κρατούμενους, τους εξόριστους, θα διέλυε τις φασιστικές οργανώσεις, θα καθιέρωνε πάγιο εκλογικό σύστημα την απλή αναλογική, θα μείωνε την τιμή του ψωμιού, θα απαγόρευε την προσωποκράτηση για οφειλές προς το Δημόσιο μέχρι 3.000 δρχ., θα προχωρούσε στην εφαρμογή της Κοινωνικής Ασφάλισης και θα καθιέρωνε 5χρονο χρεοστάσιο χωρίς όρους για τα χρέη των αγροτών σε τράπεζες και ιδιώτες.

   Στο μεταξύ διάστημα την εξουσία ασκούσε η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Κ. Δεμερτζή. Παρά την εκλογή Σοφούλη στη θέση του προέδρου της Βουλής με τις ψήφους του «Παλλαϊκού Μετώπου», οι «Φιλελεύθεροι» αθέτησαν το Σύμφωνο και ο Βασιλιάς έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κ. Δεμερτζή στην οποία ο Ι. Μεταξάς έγινε αντιπρόεδρος και Υπουργός Στρατιωτικών. Όταν  πεθαίνει ο Κ. Δεμερτζής στις 13 Απριλίου 1936 ο βασιλιάς ορίζει πρωθυπουργό τον Ι. Μεταξά χωρίς να συζητήσει καθόλου με τα υπόλοιπα κόμματα της Βουλής. Παρ’ όλα αυτά το «Λαϊκό Κόμμα» και οι «Φιλελεύθεροι» θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης (241 υπέρ) στην κυβέρνηση Ι. Μεταξά. Βέβαια «Λαικό Κόμμα», αλλά και «Φιλελεύθεροι», όπως ο Ε.Βενιζέλος και ο Ν.Πλαστήρας, είχαν ταχθεί από νωρίτερα υπέρ μιας δικτατορικής λύσης.

  Στις 30 Απρίλη, η Βουλή ενέκρινε ψήφισμα, με το οποίο διέκοπτε τις εργασίες της για πέντε μήνες μέχρι τις 30 Σεπτέμβρη. Η Βουλή παραχώρησε με ψήφισμα απόλυτη ελευθερία στον Μεταξά. Το ψήφισμα διέκοπτε τις εργασίες της βουλής ως τις 30.9.36 και παρείχε εξουσιοδότηση στην Εκτελεστική εξουσία να εκδίδει νομοθετικά διατάγματα για όλα τα θέματα, κάτω από την επίβλεψη μιας 40μελούς επιτροπής, η οποία τελικά δε λειτούργησε. Ο διορισμός του Μεταξά συνέπεσε με την ευρεία ενεργοποίηση της Εργατικής τάξης, που πιεζόταν από την καταθλιπτική οικονομική κατάσταση. Με αφορμή την Γενική Απεργία που είχαν κηρύξει για τις 5 Αυγούστου του '36 τα συνδικάτα, ο Μεταξάς ζήτησε την αναστολή σημαντικών άρθρων του Συντάγματος και με τη στήριξη του βασιλιά οδήγησε στο ξέσπασμα της 4ης Αυγούστου και την επιβολή της δικτατορίας.

Αποτελέσματα εκλογών 26.01.1936

• Εκλογικό Σύστημα : Απλή αναλογική με ευρεία περιφέρεια
• Εκλογικός νόμος : Ν.5493/1932 όπως τροποποιήθηκε απο τον Α.Ν. της 30-12-1935 (ΦΕΚ 636/30-12-1935)
• Εκλογικές περιφέρειες : 38
• Σύνολο υποψηφίων : 1,665

Κόμματα		Αρχηγοί	Ψήφοι			Έδρες
			Αριθμός	%	+− %	Αριθμός	+−
1	Κόμμα Φιλελευθέρων	Θεμιστοκλής Σοφούλης	474.651	37,26		126
2	Λαικό Κόμμα	Παναγής Τσαλδάρης	281.597	22,10		72
3	Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωσις		253.384	19,89		60
α)	Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα	Γεώργιος Κονδύλης	-	-		-
β)	Εθνικό Λαϊκό Κόμμα	Ιωάννης Θεοτόκης	-	-		-
γ)	Κόμμα Ανεξάρτητων Λαϊκού Κόμματος	Ιωάννης Ράλλης	-	-		-
4	Παλλαϊκόν Μέτωπο (ΚΚΕ)	Νικόλαος Πλουμπίδης	73.411	5,76		15
5	Δημοκρατικός Συνασπισμός	-	53.693	4,21		7
α)	Προοδευτικό Κόμμα	Γεώργιος Καφαντάρης	-	-		-
β)	Δημοκρατικό Κόμμα	Γεώργιος Παπανδρέου	-	-		-
γ)	Αγροτικό και Εργατικό Κόμμα	Αλέξανδρος Παπαναστασίου	-	-		-
6	Κόμμα Ελευθεροφρόνων	Ιωάννης Μεταξάς	50.137	3,94		7
7	Μεταρρυθμιστικό Εθνικό Κόμμα	Σωτήριος Γκοτζαμάνης	17.822	1,40		4
8	Παλιοδημοκρατική Ένωση Κρήτης	Νικόλαος Κουσουρελάκης	13.762	1,08		3
9	Αγροτικό Κόμμα Ελλάδος	Ιωάννης Σοφιανόπουλος	13.006	1,02		1
10	Αγροτικό Δημοκρατικό Κόμμα	Αλέξανδρος Μυλωνάς	12.333	0,97		4
11	Εθνικό Ενωτικό Κόμμα	Παναγιώτης Κανελλόπουλος	9.870	0,77		0
12	Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό Κόμμα	Χαρ. Αλεξόπουλος	1.148	0,09		0
13	Εθνική Ένωσις "Ελλάς"	Κλ. Παπανικολάου	505	0,04		0
14	Κομουνιστικόν Διεθνικόν Κόμμα	Α. Γιαννακούλης	196	0,02		0
15	Συνασπισμού Ανεξάρτητων υποψηφίων	-	11.178	0,88		1
16	Λοιποί- Μεμονωμένοι υποψήφιοι	-	7.209	0,57		0
Έγκυρες ψήφοι			1.274.002	100,00		300
Άκυρα λευκά			4.083
Σύνολο			1.278.085