Επαναληπτικές εκλογές Καρδίτσας 1952 (Της πόκας τα καμώματα)

   Διαβάζοντας την ιστορία της δεκαετίας του '50 έπεσα πάνω στις εκλογές του 1952, τις οποίες κέρδισε συντριπτικά ο Παπάγος και έγινε για πρώτη φορά Πρωθυπουργός. Ο Ελληνικός Συναγερμός του Παπάγου κέρδισε τις 240 από τις 300 έδρες του Κοινοβουλίου.
   Στην εκλογική όμως περιφέρεια της Καρδίτσας θα προκηρυχθούν επαναληπτικες εκλογές για τις 29 Μαρτίου 1952, επειδή στις αρχές Μαρτίου ακυρώθηκε από το εκλογοδικείο η εκλογή του βουλευτή Θανόπουλου (Ελ. Συναγερμός). Ψάχνοντας, λοιπόν, να βρω την αιτία της επαναληπτικής εκλογής και την τύχη της έπεσα πάνω στο παρακάτω άρθρο, το οποίο και μου έλυσε την απορία.
   Γράφτηκε για τις εκλογές του 1996  και δημοσιεύτηκε στην καθημερινή εφημερίδα "Πρωινός Τύπος της Καρδίτσας στις 25 Σεπτεμβρίου 1996 με τίτλο "Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΜΙΑΣ ΕΔΡΑΣ - πώς μια βουλευτική έδρα χάθηκε στα χαρτιά καιπώς κερδίθηκε από τη Δεξιά χρησιμοποιώντας ψηφοδέλτια της Αριστεράς!" Συντάκτης του άρθρου ο Γιώργος Γούσιας 
                        Για να δούμε, λοιπόν, της πόκας τα καμώματα...

 "Στην αναμέτρηση της 16ης Νοεμβρίου 1952 συμμετείχαν βασικά τρία κόμματα: Ο Ελληνικός Συναγερμός του Παπάγου, η Ένωσις κομμάτων Εθνικής Προοδευτικής Ενώσεως Κέντρου - Φιλελευθέρων (ΕΠΕΚ-ΚΦ) με ηγέτες τους Νικόλαο Πλαστήρα και Σοφοκλή Βενιζέλο και η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) με πρόεδρο τον Ιωάννη Πασσαλίδη.
   Στο συνδυασμό του Κέντρου μαζί με τους Στέλιο Αλαμανή, Απόστολο Αντωνίου, Κων/νο Βασιαρδάνη και Λάμπρο Βαμπούλη, συμμετείχε και ο Γεώργιος Αναγνωστόπουλος, πατέρας του σημερινού πρώην υπουργού. Αντίπαλοί τους στον συνδυασμό της Δεξιάς ήταν οι Δημήτριος Θανόπουλος, Αθανάσιος Ταλιαδούρος, Απόστολος Παπαγεωργίου, Βασίλειος Λάππας και Φώτιος Κωτούζας.
   Στο χωριό Δρακότρυπα, ανάμεσα στους πολιτικούς φίλους του Γεωργίου Αναγνωστόπουλου, περιλαμβανόταν και ο Αναστάσιος (Τάσιος) Τάτσης, καλός νοικοκύρης και καλός οικογενειάρχης. Πηγαίνοντας το πρωί της Κυριακής των εκλογών στο σχολείο για να ψηφίσει ο Τάσιο-Τάτσης, σταμάτησε στο καφενείο του Ταξιάρχη Κωστάκη, όπου σύχναζε, για να πιεί καφέ. Ο καφετζής και δυό φίλοι που ήταν εκεί, ήδη είχανε ψηφίσει. Το’ φερε η κουβέντα για χαρτιά που απαγορεύονται εκείνη την ημέρα και γρήγορα μπήκαν στον πειρασμό. Κλειδαμπάρωσε τις πόρτες με τα μονοκόμματα ξύλινα εξώφυλλα ο Ταξιάρχης, άναψε και το λουξ για να βλέπουν -το ρεύμα ήρθε μετά από χρόνια στο χωριό- και στρωθήκανε στο παιχνίδι. -"Βρε παιδιά, να σταματήσουμε λίγο για να πάω να ψηφίσω", έλεγε ο Τάσιο-Τάτσης. -"Καλά μωρέ Τάσιο θα πάς" αποκρίνονταν οι άλλοι που έχαναν. "Κι ύστερα και να μη πάς τι στενοχωριέσαι; μήπως εσύ θα βγάλεις τον Βουλευτή!" και η ώρα περνούσε. Όταν επιτέλους αποφάσισαν να σταματήσουν, είχε πια σουρουπώσει και η κάλπη είχε κλείσει. Ο Τάσιο-Τάτσης δεν ψήφισε εκείνη τη μέρα και ο Αναγνωστόπουλος έχασε μία ψήφο.
   Που να το φανταστεί ο Τάσιο-Τάτσης και που να το φανταστεί και ο Γ. Αναγνωστόπουλος πόσο θα του στοίχιζε αυτή η ψήφος! Και πού να φανταστούν και οι κάτοικοι του νομού πόσο θα ταλαιπωρούνταν αργότερα εξαιτίας της πόκας! Την άλλη μέρα που εκδόθηκαν τα αποτελέσματα, βγήκαν βουλευτές όλοι οι συνυποψήφιοι του Γ. Αναγνωστόπουλου εκτός από τον ίδιο, που ισοψήφησε με 13.307 ψήφους με τον αντίπαλό του Δημ. Θανόπουλο του Συναγερμού. Η έδρα μπήκε σε κλήρωση και ο Αναγνωστόπουλος ξαναστάθηκε άτυχος. Ο Θανόπουλος κέρδισε την έδρα και ανακηρύχθηκε βουλευτής.
   Η εκλογή του όμως προσβλήθηκε από τους συνυποψηφίους του στο δικαστήριο ως άκυρη και με απόφαση του εκλογοδικείου, λόγω πλημμελειών σε 50 εκλογικά τμήματα, ακυρώθηκε η έδρα και προκηρύχθηκαν επαναληπτικές εκλογές για τις 29 Μαρτίου 1953. Στις εκλογές εκείνες ο Αθ.Ταλιαδούρος υπερίσχυσε, λαμβάνοντας 11.167 ψήφους έναντι 10.374 του μοναδικού υποψηφίου του κόμματος του Κέντρου και μεγάλου χαμένου Γεώργ. Αναγνωστόπουλου και 10.135 του Ι Καραγιάννη της ΕΔΑ.
Στις εκλογές αυτές, όπως είναι γνωστό, ο Παπάγος χάρη στο πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, με το 49.22% των ανδρικών ψήφων -οι γυναίκες δεν ψήφιζαν ακόμα- έλαβε 247 έδρες έναντι 34.22% και 51 εδρών του Κέντρου και 2 ανεξαρτήτων που κατάφεραν να επιβιώσουν στο Ρέθυμνο. Η μεγάλη πλειοψηφία ωστόσο του Παπάγου, δεν αναιρεί την τεράστια δύναμη της μιας ψήφου, η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση θα ήταν η αιτία να αποδοθεί η βουλευτική έδρα στον φυσικό της δικαιούχο, θα απάλλαζε ολόκληρο το νομό από την ταλαιπωρία των επαναληπτικών εκλογών και στην υποθετική περίπτωση ισοδυναμίας των εδρών θα ήταν καθοριστική για το σχηματισμό ολόκληρης κυβέρνησης!
Οι δύο αυτές εκλογικές αναμετρήσεις, αυτή του Νοεμβρίου και η επαναληπτική του Μαρτίου, σημαδεύτηκαν από ισάριθμα συνθήματα. Το ένα ήταν το γνωστό "Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας". Όπως εξηγεί ο Ηλίας Νικολακόπουλος στο βιβλίο του Κόμματα και βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα 1946-1964, η προώθηση και η υιοθέτηση του πλειοψηφικού συστήματος, συνιστούσε έναν καθαρό εκβιασμό εκ μέρους της ΕΠΕΚ προς την εκλογική βάση και την ηγεσία της ΕΔΑ. Στον εκβιασμό αυτόν η ηγεσία της ΕΔΑ και του ΚΚΕ ανταπάντησαν υιοθετώντας την τακτική, που έμεινε γνωστή με την επιγραμματική φράση που προαναφέρθηκε.
   Το δεύτερο σύνθημα ήταν το οξύμωρο "ΕΔΑ και Ταλιαδούρος". Ο περίεργος εκλογικός νόμος που ίσχυε, έδινε την ευχέρεια στο ψηφοφόρο να προσθέσει στο ψηφοδέλτιο του κόμματος που επέλεγε και έναν ακόμη υποψήφιο (ή περισσότερους στις μεγάλες περιφέρειες) από άλλο κόμμα. Με τον τρόπο αυτό ήταν εύκολο να χειραγωγείται και να ελέγχεται ο ψηφοφό-ρος αν πραγματικά ψήφιζε ό,τι του πρόσταζε ο κομματάρχης, λειτουργούσε δηλαδή ως σημαδεμένο ψηφοδέλτιο. Τούτο το εκμεταλλεύτηκε σε μεγάλο βαθμό το επιτελείο του Ταλιαδούρου και σε μικρότερο ίσως του Θανόπουλου και στις επαναληπτικές εκλογές παρουσιάστηκε το φαινόμενο η ΕΔΑ να έχει συγκεντρώσει τον τεράστιο αριθμό των 10.061 ψηφοδελτίων έναντι 1.829 του Νοεμβρίου και στην συντριπτική τους πλειοψηφία να έχει προστεθεί το όνομα του Ταλιαδούρου ή του Θανόπουλου. Αντίθετα, ο Ελληνικός συναγερμός με 12.307 ψηφοδέλτια τον Νοέμβριο, στις επαναληπτικές είχε μόνο 5.043 ενώ οι βασικοί διεκδικητές της έδρας Αθανάσιος Ταλιαδούρος και Δημήτριος Θανόπουλος βρέθηκαν με υπερδιπλάσιους ψήφους απ' ότι το κόμμα τους, με 11.167 και 9.966 αντίστοιχα. Έτσι λοιπόν, για να βγει ο μοναδικός βουλευτής της Δεξιάς στην Καρδίτσα στην εποχή της παντοκρατορίας του Παπάγου, οι οπαδοί του χρησιμοποίησαν μαζικά ψηφοδέλτια της Αριστεράς!"


Τι γινόταν, δηλαδή, στις επαναληπτικές εκλογές; Οι κομματάρχες του Συναγερμού και της ΕΠΕΚ έβαζαν τους οπαδούς τους να ψηφίζουν ΕΔΑ. Στο ψηφοδέλτιο της ΕΔΑ έγραφαν- και επομένως ψήφιζαν - και τον υποψήφιο που τους διέταζαν οι κομματάρχες των υποψηφίων του Συναγερμού και της ΕΠΕΚ. Έτσι, έλεγχαν τους ψηφοφόρους σε ποιον υποψήφιο έβαζαν σταυρό (τα ψηφοδέλτια στην ουσία ήταν σημαδεμένα) και επιπλέον περιόριζαν από τους υπόλοιπους συνυποψηφίους τους στο Συναγερμό ή την ΕΠΕΚ αντίστοιχα να κερδίσουν σταυρούς.