Αθεϊκά της Καρδίτσας

   

 

Η ίδρυση και η δράση της βιβλιοθηκής

   Στις 30 Αυγούστου του 1927 ιδρύθηκε στην Καρδίτσα ο Σύλλογος Λαϊκής Βιβλιοθήκης της Καρδίτσας «Η Αθηνά» σκοπός του οποίου, σύμφωνα με το καταστατικό του, ήταν: "...να καταστήσει προσιτό εις το κοινόν παν βιβλίον ή άλλον μέσον χρήσιμον δια τη διαπαιδαγώγησιν αυτού...". Ο σύλλογος αυτός, με τις δραστηριότητες που ανέπτυξε τα επόμενα χρόνια, είχε ιδιαίτερη απήχηση στην περιοχή, μεταξύ δε των θερμών υποστηρικτών του ήταν και ο μητροπολίτης Φαναρίου, Θεσσαλιώτιδος και Φαρσάλων Ιεζεκιήλ, ο οποίος το 1930 ανακηρύχθηκε επίτιμο μέλος του συλλόγου για
το σύνολο της προσφοράς του προς αυτόν.
   Μια από τις πρώτες ενέργειες του συλλόγου ήταν η ίδρυση Βιβλιοθήκης και η λειτουργία νυχτερινής σχολής για τα άπορα παιδιά. Το 1929 λειτούργησε το Μορφωτικό τμήμα με σκοπό τη διενέργεια διαλέξεων και άλλων εκδηλώσεων. Καθιέρωσε ετήσιο φιλολογικό διαγωνισμό στον οποίο δείχνονταν ιδιαίτερη προτίμηση στα λογοτεχνήματα που αφορούσαν τη ζωή στη Θεσσαλία. Το 1930 άρχισε η λειτουργία της Νυχτερινής Επαγγελματικής Σχολής, του Μουσικού Σχολείου και του Σχολείου Ξένων Γλωσσών. Την επόμενη χρονιά δημιουργήθηκε ο Καλλιτεχνικός Όμιλος που διοργάνωνε συναυλίες, παιδικό θέατρο κ.α. καθώς και ο Τουριστικός Όμιλος που οργάνωνε τα «Ανθεστήρια».

Η αντίδραση ως προς τη λειτουργία της 

   Η πολύπλευρη δράση του Συλλόγου όμως προκάλεσε αντιδράσεις στους συντηρητικούς κύκλους της περιοχής. Η εφημερίδα Θεσσαλική Φωνή με μια σειρά άρθρων ξεσήκωνε του κατοίκους συκοφαντώντας το Σύλλογο και το έργο του. Επί ένα μήνα δημοσίευε άρθρα με περιεχόμενο όπως: "...Τι είδους βιβλία διαβάζουν τα παιδιά εις την Λαϊκήν Βιβλιοθήκη Καρδίτσης; Κομμουνισμός-Αθεϊσμός-Εκφυλισμός...", "...Πρόκειται περί νόσου σοβαροτάτης ήτις απειλεί να διαφθείρει διανοητικώς και ηθικώς την νεολαίαν, προπαντός τας δεσποινίδας..." και "...Είναι αποθήκη από μπαρούτι, είναι τορπίλη η οποία θα μας ανετίνασσε χωρίς να το καταλάβουν. Ανάγκη να προφυλαχθεί η κοινωνία της Καρδίτσης...".
  Στις 25 Οκτωβρίου του 1932 ο εισαγγελέας της Καρδίτσας, μαζί με τον μοίραρχο και ένα χωροφύλακα, πήγε στη βιβλιοθήκη και κατάσχεσε τέσσερα βιβλία με "επιλήψιμο" περιεχόμενο: «το Αλφάβητο του Κομμουνισμού» του Νικολάι Μπουχάριν, «Κομμουνισμός και Χριστιανισμός» του Μπρόουν, «Σόδομα και Γόμορρα» του Π. Φαβιάν και «Επίγειος Παράδεισος παρά Μπολσεβίκοις». Στην εισαγγελική «Έκθεση ερεύνης και κατασχέσεως» που συντάχθηκε, αναφέρονταν ότι στη βιβλιοθήκη βρέθηκαν βιβλία που θίγουν τη χριστιανική θρησκεία και προτρέπουν στη βίαιη ανατροπή του κρατούντος κοινωνικού συστήματος. Τότε το διοικητικό συμβούλιο του Συλλόγου απευθύνθηκε σε ανθρώπους του πνεύματος θέτοντας τους το ερώτημα κατά πόσο μια βιβλιοθήκη μπορεί ή όχι να έχει οποιοδήποτε βιβλίο, που δεν είχε απαγορευτεί με δικαστική απόφαση και κυκλοφορούσε ελεύθερα. Ανταποκρίθηκαν με επιστολές τους και άρθρα ο Δημ. Σαράτσης, ιδρυτής του Παρθεναγωγείου του Βόλου, ο Αλέξανδρος Σβώλος, ο Μανώλης Τριανταφυλλίδης, ο Αριστοτέλης Σίδερης, ο διευθυντής της βιβλιοθήκης της Βουλής Βασ. Ραζής, ο διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας Μ. Τσιριμώκος κ.α., οι οποίοι καταδίκασαν την επέμβαση της δικαιοσύνης στην λειτουργία της βιβλιοθήκης και τη λογοκρισία των βιβλίων, υπενθυμίζοντας συγχρόνως τα αντίστοιχα θλιβερά περιστατικά που είχαν συμβεί πριν είκοσι χρόνια περίπου στον Βόλο και έμειναν γνωστά ως Αθεϊκά του Βόλου.
   

Η δίκη

   Παρά τη συμπαράσταση πολλών πνευματικών ανθρώπων προς το διοικητικό συμβούλιο της Λαϊκής Βιβλιοθήκης της Καρδίτσας, τα μέλη του δικάστηκαν με την κατηγορία ότι "...κατέχοντες και θέτοντες εις κυκλοφορίαν δια δανεισμού διά προσφοράς προς ανάγνωσιν εν τοις αναγνωστηρίοις και ταις σχολές της Λαϊκής Βιβλιοθήκης εις πρόσωπα ηλικίας κάτω των δεκαοχτώ ετών ήτοι εις τους συχνάζοντας κυρίως παίδας και κορασίδας της Λαϊκής Τάξεως Καρδίτσης και προς σκοπούς άλλους εκτός της σπουδής 1)άσεμνου εντύπου... 2)τα κατασχεθέντα... έντυπα κομμουνιστικού προφανώς περιεχομένου και προσβάλλοντα την Χριστιανική θρησκεία...".
  Ύστερα από μια πεντάωρη ακροαματική διαδικασία όλοι οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν. Τα πρακτικά της δίκης των «Νέων Αθεϊκών» (κατά το χαρακτηρισμό του Αλεξ. Σβώλου) εκδόθηκαν με τίτλο «Για την πρόοδο και τον πολιτισμό -Η δίκη της Λαϊκής Βιβλιοθήκης Καρδίτσης», εκδ. Δημ. Α. Μπαρμπάτσαλος, 1933.

  Η Λαϊκή Βιβλιοθήκη Καρδίτσης συνεχίζει μέχρι και σήμερα το πολύπλευρο έργο της, συμβάλλοντας στην πολιτιστική πρόοδο της ευρύτερης περιοχής.


Πηγή : -Ε/Ιστορικά (ένθετο εφημερίδας Ελευθεροτυπία), Καρδίτσα, πόλη και κάμπος (9 Σεπτεμβρίου 2004)
-Wikipedia.org